स्याङ्जा २९ साउन। किसानलाई थप प्रोत्साहित बनाउन गल्याङ नगरपालिकाले प्रति लिटर १५ रुपैया अनुदान दिनथालेपछि यहाँ कृषि तथा पशुपालनमा आर्कषण बढेको छ ।
यहाँका दुध बिक्री गर्ने किसान सबैलाईगरी नगरपालिकाले ६५ लाख अनुदान बितरण गरेको जनाएको छ। पालिकाले बर्षेनी सो रकम बिनियोजन गर्दै आएको छ ।
जसका कारण किसान र पशु संख्यामा पनि बृद्धि भएको छ। किसानले उन्नत तथा स्थानीय जातका गाईभैसीं पालनगरी मनग्ये आम्दानी गर्न थालेका छन ।
नगरपालिकाले कृषि तथा पशुपालन गर्ने किसानका लागि घाँस, दुध राख्ने भाडा, जुका, माटे लगायतका औषधी, गोबर परिक्षण, गोठ सुधार, पशु प्राबिधिक सहयोग उपलब्ध गराउदै आएको छ । गएको बर्ष नगरपालिकाबाट एक ब्यक्तिले मात्र ४ लाख ३६ हजार नगद अनुदान पाए । यसैगरी, सहकारीले करिब १३ लाख ११ हजार रुपैया पायो ।
यि त केही उदाहरण मात्र हुन। दुध बिक्री गरेर आयआर्जन गर्ने किसानलाई लक्षित गर्दै नगरपालिकाले गएको बर्षमात्र ६४ लाख ८७ हजार ९६५ रुपैंया बितरण गरेको नगरप्रमुख गुरुप्रसाद भट्टराईले जानकारी दिनुभयो ।
‘हाम्रो कृषक हाम्रो साथ, दुधमा अनुदान कृषक सम्मान’ भन्ने मूलनारालाई आत्मसाथ गर्दै नगरपालिकाले झण्डै ६५ लाख रुपैया दुध उत्पादक किसानलाई प्रोत्साहन स्वरुप उपलब्ध गराएको प्रमुख भट्टराइले बताउनुभयो । कृषि मार्फत परिवर्तन र समृद्धि सम्भव भएकाले कृषिमा आकर्षण बढाउनेगरी बिभिन्न खालका कृषि सम्बन्धी कार्यक्रम संचालन र निरन्तरता दिदै आएको उहाको भनाई छ ।
किसान ईश्वर बस्यालले ४ लाख ३५ हजार रुपैंया अनुदान पाउनु भएको पालिकाले जनाएको छ । गल्याङ् १ मालुंगाामा बिन्ध्यवासिनी कृषि तथा पशुपालन फार्मका संचालक बस्यालले दुध बेचे वापत नगरपालिकाले दिएको थप प्रोत्साहन रकम हो यो। उहाले पशुपालनसंगै कृषि गर्दै हुनुहुन्छ । गोठभरि दर्जनभन्दा बढी गाईभैसी छन । त्यतीकै मात्रामा पाडा,पाडी,बाच्छा,बाच्छी पनि छन्। धेरै बर्ष विदेशी भूमिमा पसिना बगाउनु भएका उहाले स्वदेशमा फर्केर जन्मथलोमै कृषिसंगै पशुपालन गरेर मनग्ये आम्दानी गर्नुभएको छ ।
दैनिक सरदर उहाले ८५ देखि ९० लीटर दुध बेच्ने गर्नुभएको छ । केही ब्यक्तिले रोजगार पाएका छन । गएको बर्ष उनले २९ हजार १९ लीटर दुध बिक्री गरेको पशु शाखा प्रमुख महादेव बनले जानकारी दिनुभयो ।
प्रमुख बमका अनुसार, ‘गल्याङ् — ११ जिमुवामा रहेको कालीगण्डकी दुग्ध उत्पादक सहकारीले १३ लाख १० हजार ७९० रुपैया अनुदान पाएको छ।’ सहकारीले बार्षिक ८७ हजार ३८६ लिटर दुध बिक्री गरेको थियो।
यसैगरी, गल्याङ् नगरपालिका ८ गेजामा रहेको मुरली एग्रो फर्म, वडा न. ११ जिमुवामा रहेको भगवती कृषि पशुपालन फार्मले पनि बर्षेनी लाखौ रुपैया प्रोत्साहन वापतको रकम पाउने गरेका छन्। यी दुबै फर्मका संचालकले जनही ३ देखि ४ लाख रुपैयासम्म पालिकाबाट पाएका छन ।
दुध बिक्री गरे वापत किसानले पाउने रकम त पाउछन नै। त्यो वाहेक प्रोत्साहन स्वरुप दिइएका रकम हुन यी । नगरपालिकाले दुध बेचेर आयआर्जन गर्ने ब्यक्ति, फार्म, समूह, सहकारी जोसुकैलाई पनि प्रति लिटर थप १५ रुपैंया दिदै आएको हो । किसानले नगरभित्र उत्पादित दुधलाई संकलन केन्द्र मार्फत जिल्लामा सहित पोखरा र बुटवलसम्म निर्यात गर्दै आएका छन ।
यहाँ उत्पादित दुध मध्ये २० प्रतिशत जिल्लामा र ८० प्रतिशत जिल्ला बाहिर निर्यात गरिदै आएको छ । दैनिक २ हजार ५ सय लीटर दुध निर्यात हुने उपप्रमुख हेमा न्यौपानेले भन्नुभयो । नगरपालिकाभित्रका वडालाई पायक पर्नेगरी बिभिन्न १२ स्थानका संकलन केन्द्र राखिएका छन। यहाँ १३ सहकारी संस्था, ७ भैसी फार्म, एउटा समूहगरी ९ सय ९३ घरमा पशुपालन गरिएको उपप्रमुख हेमा न्यौपानेको भनाई छ।
‘आफनै घरमा बसेर कृषि र पशुपालनबाट आम्दानी गरेर महिलाहरु आत्मनिर्भर बन्दै गएका छन्,’ उपप्रमुख न्यौपानेले थप्नुभयो्, ‘महिलामा देखिएको ब्यवसायिकताले खुशी बनाएको छ। जबसम्म महिला सक्षम बन्दैनन्, तबसम्म परिवार खुशी र सुखी हुदैन। परिवारमा खुशी ल्याउने एउटा वातावरण पनि यही हो।’
वडादेखि संकलित दुधलाई संकलन केन्द्रमा संकलनगरि साना किसान सहकारी संस्थाले खरिदगरी बिक्री बितरण गर्छ। सरकारले तोकेको मूल्य अनुरुप चिल्लो र गुलियोपनका आधारमा किसानले दुधको मूल्य पाउने गरेको भगवती एग्रो फार्मका संचालक रुमलाल कडेलले जानकारी दिनुभयो । यस्ता खालको प्रोत्साहनप्रति किसानहरु खुशी रहेको उहाले बताउनुभयो
किसानले प्रति लिटर दुधको मूल्य ८५ देखि ११० रुपैंयासम्म पाउने गरेका छन्। पशुको दुध बेचेर पाउने मूल्य त छदैछ। सो बाहेक नगरपालिकाले पनि प्रतिलिटर १५ रुपैंया उपलब्ध गराउदै आएको हो।
गल्याङ् नगरपालिकामा स्थानीय तथा उन्नत जातका ८ हजार ५० भैंसी र ७ सय ५० वटा गाई छन्। र, उन्नतजातका ४ वटा साढे र १ सय ४ वटा रागो रहेको पशु शाखाले जनाएको छ। गएको बर्षभरिमा पालिकामा ४ लाख ३२ हजार ५३१ लीटर दुध बिक्रीगरी बाहिर निर्यात भएको नगरपालिकाले जनाएको छ। जसबाट गल्याङ् नगरपालिकामा दुध बिक्रीबाट करिब ४ करोड ५० लाख रुपैया भित्रिएको छ।
किसानले घर घरमा खानका लागि राखिएको दुधको भने कुनै तथ्यांक भने नराखिएको पालिकाले जनाएको छ।