स्याङ्जा २८ साउन । वालिङ नगरपालिका–८ मा देखिएको अफ्रिकन स्वाइन फिभर संक्रमणले बङ्गुरपालक किसानको मनमा त्रास फैलिएको छ ।
वालिङ नगरपालिका–८ निवासी पदमबहादुर सोती मगरको मासु पसल र बङ्गुर फार्ममा प्रारम्भिक लक्षण देखिएपछि परीक्षणको लागि संकलित नमुना काठमाडौंस्थित केन्द्रीय पशुपंक्षी रोग अन्वेषण प्रयोगशाला पठाइएको थियो ।
प्रयोगशालाले अफ्रिकन स्वाइन फिभर पोजेटिभ देखाएपछि सो फर्म र पसलबाट बिक्रीमा ल्याइएको मासु तुरुन्त नष्ट गरिएको नगरपालिकाले जनाइएको छ । मगरको मासु पसलबाट १४० केजी संक्रमित मासु नष्ट गरिएको हो ।
यो संक्रमण देखिएपछि नगरपालिकाले खोर आसपासको क्षेत्रमा सचेतना कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने तयारी गरेको उपप्रमुख कविता तिवारी ९गैरे० ले जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार, “एक पटक खोरमा संक्रमण पसिसकेपछि सबै बङ्गुर मर्ने सम्भावना धेरै हुन्छ । त्यसैले, बाँकी क्षेत्रलाई जोगाउन अब सजगता आवश्यक छ ।”
स्वास्थ्य मापदण्ड पूरा नगरी बिक्रीमा ल्याइएका मासुजन्य उत्पादनले उपभोक्ताको स्वास्थ्यमा असर पुर्याउने खतरा रहँदै आएकोमा तिवारीले गुणस्तरहीन मासु वितरण रोक्न र स्वस्थ बङ्गुर आयात गर्न नियमित निगरानी गरिने गैरेले बताउनुभयो ।
मगरको खोर र मासु पसललाई निसंक्रमण गरी कम्तीमा चालिस दिनसम्म पशु पाल्न रोक लागाईएको प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत गांगाल सुवेदीको भनाई छ । “अब हामीले पशु आयातको विषयमा कडाई गर्छौं । कागज मिलाएर ल्याइने होइन, प्रमाणसहितको स्वच्छ प्रक्रियालाई मात्रै मान्यता दिनेछौं,”सुवेदीले बताउनुभयो ।
संक्रामक रोग देखिएपछि भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्र स्याङजाले निसंक्रमणको औषधी वितरण अभियान सुरु गरेको छ । भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्र स्याङ्जाका प्रमुख डा। रुपेश श्रेष्ठ का अनुसार, अफ्रिकन स्वाइन फिभर विरुद्ध अहिलेसम्म न त खोप उपलब्ध छ, न त ठोस उपचार ।
“नियन्त्रणको एउटै उपाय भनेको रोग भित्रिन नदिनु, संक्रमित खोरमा पूर्ण निसंक्रमण गर्नु, र अन्य खोरसँग सम्पर्क रोक्नु हो,” श्रेष्ठले भन्नुभयो ।बजारमा बङ्गुरको मासुको अभाव हुँदा बाह्य जिल्लाबाट आयात गरिन्छ, तर ती बङ्गुरमा रोगको जोखिम अत्यधिक हुन्छ । स्वास्थ्य परीक्षणबिना आयात, प्रमाणपत्रको कमजोरी, र सरकारको निरीक्षण प्रणालीको फितलोपन नै हालको संकटको जड हो ।
विशेषगरी व्यापारीहरूले सस्तो मूल्यमा अस्वस्थ बच्चा ल्याएर उत्पादन बढाउने लोभले गर्दा रोग फैलिने सम्भावना अझ बढ्छ ।
विज्ञहरू भन्छन् , “कानुन त छ तर कार्यान्वयन कमजोर छ, त्यसैले व्यापारीले पनि जोखिम मोल्न थाल्छन् ।” “किसान आफैं पनि सचेत हुनुपर्छ। नयाँ ल्याइएका बङ्गुरहरूलाई केही हप्ता पृथक राख्नुपर्छ । एउटै खोरमा सिधा मिसाउँदा यो रोग तुरुन्त फैलिन्छ ,”डा। श्रेष्ठको सुझाव छ ।
वालिङमा देखिएको हालको संक्रमणको स्रोत पाल्पाबाट ल्याइएको बङ्गुरको बच्चा भएको , श्रेष्ठको भनाई छ । “त्यसले खोरमा पस्नासाथ अन्य बङ्गुर संक्रमित बनायो । गत वर्ष पनि पुतलीबजारमा दाङबाट ल्याइएको बच्चाबाट यही रोग भित्रिएको थियो , ” श्रेष्ठको भनाई छ ।
अफ्रिकन स्वाइन फिभरको असर केवल स्वास्थ्यको मात्र होइन, कृषि व्यवसायमै विनाशकारी सावित भएको छ । विगत ३ वर्षमा स्याङ्जामा मात्रै एक हजारभन्दा बढी बङ्गुर मरेका छन् । दर्जनौं फर्म बन्द भएका छन् । कतिपय किसान ऋणमै डुबेका छन् ।
वालिङमा देखिएको अफ्रिकन स्वाइन फिभर एउटा सामान्य घटना होइन। यसले स्थानीय कृषि प्रणाली, बजार संरचना, र जनस्वास्थ्य समेतमा असर पार्ने संकेत दिएको छ । जबसम्म नियमन, अनुगमन र चेतनाको त्रिकोण बलियो बनाइँदैन, यस्ता संकटले वर्षेनी किसान विस्थापित र उपभोक्ता त्रसित बनाउँदै जानेछन् ।