स्याङ्जा, १६ कातिक । स्याङ्जामा यस वर्ष सुन्तलाको उत्पादन बढेकोे छ । अनुकूल मौसम, रोगकिराको कम सङ्क्रमण र सुन्तला उत्पादन दिने बोटको संख्यामा वृद्धि भएसँगै गएको वर्षको तुलनामा यस वर्ष सुन्तला उत्पादनमा वृद्धि भएको अनुमान गरिएको होे ।
झण्डै एक दशकअघि ८ सय ५० हेक्टरमा सुन्तला खेती गरिदै आएकोमा पछिल्लो वर्षको तथ्याङ्क अनुसार जिल्लामा दुई हजार ३५० हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तला खेती हुँदै आएको छ । सुन्तला फूल्ने र दाना लाग्ने मौसममा प्राकृतिक रुपमा असिना पानी कम परेको र रोगकिराको संक्रमण कम भएका कारणले उत्पादनमा वृद्धि हने अनुमान गरिएको छ ।
चालु सिजनमा २२ हजार मेट्रिकटन सुन्तला उत्पादन हुने प्रारम्भिक अनुमान गरिएको छ । गत वर्षकै मूल्यमा कारोबार भए जिल्लाका सुन्तला उत्पादक किसानले एक अर्ब ३० करोड भन्दा आम्दानी गर्ने छन् । गत वर्ष उत्पादित १९ हजार मेट्रिकटन सुन्तला बिक्रीबाट किसानले करिब एक अर्ब १२ करोड आम्दानी लिन सफल भएको राष्ट्रिय कृषि आधुनिकीकरण कार्यक्रम कार्यान्वयन एकाई स्याङ्जाका प्रमुख अजय अधिकारीले जानकारी दिनुभयो ।
विगतका वर्षको तुलनामा चालु वर्ष सुुन्तला उत्पादन बढ्ने भएपछि किसानहरु खुसी भएका छन । अनुुकुूल मौसम, रोगकिराको न्यून प्रभाव, राम्रा र रसिला दाना भएका सुन्तलाले बजारमा राम्रो मूल्य पाउँदै आएको सुन्तला उत्पादक किसानले बताए । सुन्तलामा गुलियो पसिसकेको छ भने पहेँलो बन्ने क्रममा रहेको उहाको भनाई छ ।
स्याङ्जामा उत्पादित सुन्तलाको माग धेरै भएकाले बजारमा बिक्री हुन थालेको सुन्तला सुपरजोन संचालक समितिका अध्यक्ष बोधराज अर्यालले बताउनुभयो । उहाका अनुसार सुन्तला खरिदका लागि (सुन्तला ठेकेदार) व्यापारी गाउँगाउँ पुगेका छन् । कतिपय व्यापारीले सुन्तला खरिद गरेर बिक्रीका लागि बजार पुरयाएका छन् ।
पछिल्लो समय जिल्लामा व्यावसायिक सुन्तला खेती गर्नेको संख्यामा समेत वृद्धि हुँदै गएको छ । बजारमा राम्रो मूल्य पाइने र अन्य खेतीको तुलनामा धेरै मेहनत गर्न नपर्ने भएपछि किसान सुन्तला खेतीतर्फ आकर्षण बढेको छ । स्थानीय तहसँगै प्रदेश र संघ सरकारले सुन्तला किसानलाई प्राथमिकता दिएर सहयोग गर्दै आएको छ ।
भुगोल र सुन्तलाका जात अनुसार स्याङ्जामा साउनदेखि फागुनसम्म सुन्तला उत्पादन र बिक्री हुने गरेको छ । पछिल्लो समय सुन्तला व्यवसायलाई मुख्य आम्दानीको श्रोत बनाउने किसानको संख्यामा वृद्धि हुँदै गएको छ । जिल्लामा सुन्तला बगैँचाको वृद्धिसँगै उत्पादक किसान थपिने क्रम बढ्दै गएको जिल्लाका अगुवा किसान फणीनारायण अर्यालको भनाई छ ।
स्याङ्जाका ११ वटै पालिकाका प्रायः सबै क्षेत्रमा व्यवसायिक रुपमा सुन्तला खेती गरिदै आएको छ । जिल्लाका ९७ वडामध्ये झण्डै ९० वडामा सुन्तला उत्पादन हुने गरेको छ । जिल्लाका पुतलीबजार, भीरकोट, वालिङ र गल्याङ नगरपालिकासहित फेदिखोला, आँधीखोला, बिरुवा, हरिनास, अर्जुनचौपारी गाउँपालिकाका अधिकांश वडा सुन्तलाका पकेट क्षेत्र हुन् ।
सुन्तलाबाट प्रतिकिसानले वर्षेनी एक लाखदेखि ४० लाख रुपैयाँसम्म आम्दानी गर्दै आएका छन् । प्रतिहेक्टर १४ देखि १७ मेट्रिकटन सुन्तला उत्पादन हुँदै आएको छ । बिरुवा रोपेको पाँच वर्षभित्रमा सुन्तलाले फल दिने गर्छ, अझ कलमी जातको बिरुवाले रोपेको तीन वर्षमै फल दिने गरेको किसानका भनाई छन । वर्षेनी ५ देखि ३० लाख रुपैयाँसम्म नगद आम्दानी लिनसक्ने जिल्लामा सुन्तला उत्पादक दर्जनौं किसान छन् ।