स्याङ्जा २८ कात्तिक । आजदेखि नेपाल संवत् ११४४ सुरु । आजको दिन नेपाल उपत्यका भित्र र बाहिर जुनसुकै स्थानमा बसोवासगर्ने नेवार समुदायले नेपाल संवत् अनुसार नयाँ वर्षको पहिलो दिन अर्थात न्हूदँया भिन्तुना नयाँ वर्षको शुभकामना आदान प्रदान गरि जातिय एकता र पुर्ख्रयौली साझा मौलिक संस्कृतीका रुपमा विकास भएको म्हपूजालाई आफ्नो(आफ्नो परम्परागत चलन अनुसार हर्षोल्लासपूर्ण रुपमा मनाइन्छ ।
विशेषत नेवार समूदायले मान्ने यो संवत् नेपालको मौलिक सम्वत् पनि हो ।पछिल्ला समय सबै जातजातीहरुले पनि मनाउदै आएका छन् ।
राष्ट्रिय विभूति शंखधर साख्वाःले देशभरका जनतालाई ऋणमुक्त पारेर चलाएको सम्वत् नै नेपाल सम्वत् हो । यस उपलक्ष्यमा ‘न्हूदँया भिन्तुना’ भन्दै देशैभरी र विदेशमा समेत भिन्तुना र्याली निकालिन्छ । नेपाल सम्वत् चन्द्रमासमा आधारित समय चक्र अथवा साल हो ।
विक्रम संवतको कार्तिक शुक्ल पक्षका दिनमा नेपाल संवतको प्रथम दिन पर्दछ । भक्तपुरका राजा राघव देवको पालादेखि चन्द्र शमशेरको पालासम्म सरकारी कार्यलयमा नेपाल संवतको प्रचलन रहेको इतिहास छ । १२ वटा औंसीको एकवर्ष मापन गरिएको यस संवतमा एउटा औंसीबाट अर्को औंसीसम्मको मापनलाई एक महिना मानिएको हुन्छ र यस सवंतमा ३५४ दिनको एक वर्ष पर्नजान्छ ।
नेपाल सम्वत् अनुसारका महिनालाई क्रमशः कछला, थिंला, पोंहेला, सिल्ला, चिल्ला, च्वला, बँछला, तँछला, देल्ला, गुँला, ञला र कौला भनिन्छ । आधिकारीक रुपमा चलनचल्तीमा प्रयोग बढिरहेको यस संवतलाई नेपाल सरकारले पनि आधिकारीक मान्यता दिएको छ । नेवारी समूदायमा भने यस संवतको ब्यापक प्रयोग र मापन गरिएको पाइन्छ ।
नेवार समुदायको नयाँ बर्ष तथा नेपाल सम्बतको पहिलो दिन नेवारी समुदायले मनाउने सवै भन्दा उत्साहको पर्व हो म्ह स्पूजा अर्थात आफु भित्रको पुजा।समग्र देवता,उर्जाशक्ति एवं विश्व ब्रम्हाण्ड आफ्नै शरिरभित्र रहेको विश्वास गर्दै आफूलाइ चिन्न प्रेरित गर्ने पर्वको रुपमा म्ह पुजा गर्ने गरिन्छ।
शरिरमा शान्ति नहुदा आत्मशान्ती नहुने भएकोले यस दिन तान्त्रिक विधिपूर्वक आफ्नो शरिरलाइ पुजा गर्ने परम्परा रहि आएको छ। आफ्नो क्षमता, मेहनत तथा परीश्रमको पुजाको शास्त्रिय विधि उल्लेख नभए पनि यस दिन नेवार समुदायले परिवारका हरेक सदस्य मण्डप बनाएर पुजा आराधना गर्ने गर्छन।मानिस भित्रको शक्ति दिपको रुपमा प्रकट गर्न म्हः पुजा गर्ने गरिएको पाइन्छ ।